پایگاه داده (database) چیست؟
در هر لحظه در اینترنت، حجم بزرگی از داده ها ایجاد و بین سیستم‌های مختلف جا به جا می‌شوند . حال فرض کنید که می‌خواهیم به قسمتی از این داده ها دسترسی پیدا کنیم تا آن ها را پردازش یا مورد بررسی قرار دهیم . قطعاً اگر این داده ها بدون نظم و قاعده خاصی ذخیره شده باشند ، دسترسی به آن ها دشوار خواهد بود . به همین دلیل برای سازماندهی این داده ها از پایگاه داده استفاده می کنیم . اگر می خواهید که بدانید پایگاه داده چیست ؟ و چگونه می‌توان آن‌ها را ایجاد کرد ، در این مقاله همراه من باشید!
پایگاه داده (database) چیست؟
داده‌ها از واحدهای مشخصی از اطلاعات تشکیل شده اند. این داده‌ها در انواع مختلف متن، اعداد، رسانه‌ها و موارد دیگر استفاده می‌شود که می‌توانند برای حرکت و پردازشِ کار آمد به شکل خاصی ترجمه شوند . برای مثال داده هایی مانند نام ، سن ، وزن ، قد و … اطلاعاتی هستند که ما می‌توانیم از آن ها استفاده کرده و پردازش کنیم .
پایگاه داده (database) یا بانک اطلاعاتی مجموعه ای متشکل از این داده های ساخت یافته است که در قالبی ذخیره شده و توسط ابزارهای الکترونیکی به راحتی در دسترس، کنترل و بروزرسانی است. یک دیتابیس یا پایگاه داده ، می‌تواند حاوی یک یا چند جدول باشد . هر جدول هم می‌تواند حاوی ستون ها و سطر های مختلفی باشد که اطلاعات را به صورت سازماندهی شده نگه داری می‌کند .
به عنوان مثال می‌توان به زبان ساده ، ثبت‌نام در یک مدرسه را در نظر بگیرید . تمام جزئیات دانش آموزان در یک پرونده واحد وارد می‌شود . جزئیات مربوط به دانش آموزان را در این پرونده می‌توانید دریافت کنید . به این پرونده پایگاه داده می‌گویند که به راحتی می‌توانید به اطلاعات هر دانش آموزی دسترسی پیدا کنید .
به عنوان مثالی دیگر می‌توانید نرم‌افزارهای سفارش آنلاین غذا را در نظر بگیرید . این اپ ها لیستی از رستوران ها و فست‌فود های اطراف محل زندگی شما را همراه با لیست غذا و قیمتشان به شما ارائه می‌دهند.
انواع مدل‌های پایگاه داده (database)
دیتابیس شامل اجزا و بخش های مختلفی است که وظیفه سازماندهی اطلاعات را بر عهده دارند . این اجزا شامل جداول ، ستون‌ها ، ردیف‌ها ، فرمت‌ها و موجودیت هستند . در دیتابیس ، داده‌ها در جداولی متشکل از ردیف ها و ستون ها ایجاد می‌شوند . بنابراین داده‌ها به آسانی بروزرسانی ، گسترش و حذف می‌شوند . انواع مختلفی از پایگاه های داده وجود دارد که بر اساس مدل ها و چیدمان اطلاعاتی که استفاده می‌کنند ، تقسیم‌بندی می‌شوند.
در زیر چند نوع از آن‌ها نام برده شده است:
- پایگاه داده رابطه‌ای
- پایگاه داده شی‌گرا
- پایگاه داده توزیع‌شده
- پایگاه داده NoSQL
- پایگاه داده نمودار
- پایگاه داده ابر
- پایگاه داده مرکزی
- پایگاه داده عملیاتی
سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS)
حال که با پاسخ سوال پایگاه داده چیست ؟ را دریافتید ، باید بدانید چطور می‌توان یک database را مدیریت کرد .
یک سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) نرم افزاری است که برای مدیریت پایگاه داده استفاده می‌شود . این سیستم دستور العمل را از پایگاه داده (DBA) دریافت می‌کند و بر همین اساس به سیستم دستور می‌دهد تا تغییرات مربوطه را انجام دهد . این دستورات برای بارگیری ، بازیابی یا تغییر داده‌های موجود از سیستم استفاده می‌شوند.
یک پایگاه داده به طور معمول نیاز به یک برنامه جامع نرم افزار دیتابیس دارد که به عنوان سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) شناخته می‌شود . DBMS اساساً به عنوان واسط بین بانک اطلاعاتی و کاربران یا برنامه های آن عمل می‌کند و به کاربران امکان بازیابی ، بروزرسانی و مدیریت نحوه سازماندهی و بهینه سازی اطلاعات را می‌دهد . DBMS همچنین نظارت و کنترل پایگاه داده‌ها را آسان تر می‌کند . همچنین انواع عملیات مانند نظارت بر عملکرد ، تنظیم ، تهیه نسخه پشتیبان و بازیابی را نیز امکان پذیر می‌کند .
پایگاه داده SQL و NOSQL
پس از یادگیری مفهوم پایگاه داده چیست ؟ و آشنایی با مدل های مختلف پایگاه داده به بررسی دو نوع پایگاه داده خواهیم پرداخت که بسیار محبوب هستند . دو پایگاه داده SQL و NOSQL که SQL پایگاه داده رابطه‌ای و NoSQL پایگاه داده غیررابطه‌ای است.
SQL به شما اجازه دستیابی و کنترل داده‌ها را می‌دهد و می‌تواند درخواست های پیوسته یک پایگاه داده را اجرا کند.
NoSQL یکی از سیستم های مدیریت پایگاه داده است که ویژگی اصلی آن عدم پایبندی به مدل رابطه ای میباشد . NoSQL به معنی “نه تنها SQL” است . پایگاه داده‌های NoSQL توسط شرکت‌های اینترنتی مانند گوگل ، فیسبوک ، آمازون و … که با حجم عظیم داده‌ها سر‌وکار دارند ، استفاده می‌شود .
معروف‌ترین پایگاه داده‌های SQL
در لیست زیر محبوب ترین پایگاه داده‌های SQL را نام بردیم:
- Oracle
این پایگاه داده حاصل زبان برنامه نویسی C و SQL است . این دیتابیس یکی از قدرتمندترین بانک های اطلاعاتی رابطه‌ای میباشد . - Microsoft SQL Server
این پایگاه داده از محصولات مایکروسافت می باشد که یکی از مهم ترین و قدرتمند ترین بانک های اطلاعاتی در دنیای برنامه نویسی SQL است . این پایگاه داده با استفاده از جداول و رابطه بین آن ها اطلاعات را مدیریت می‌کند . - MySQL
این پایگاه داده منبع باز (Open Source) بوده و از نظر کارایی بسیار ساده و دارای سرعت بالایی میباشد . این دیتابیس هم از انواع بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای است و توانایی ذخیره ، جستجو ، فراخوانی و … را بر روی اطلاعات و داده ها دارد . - DB2
این پایگاه داده محصول شرکت بزرگ IBM است که به عنوان یک دیتابیس چند سکویی شناخته می‌شود . قابلیت ذخیره‌سازی ، پردازش و استخراج داده‌های سنگین و دسترسی پذیری آسان از کاربردهای این پایگاه داده است . - Microsoft Access
اکسس به عنوان یکی از زیر شاخه های Microsoft Office شناخته می‌شود که توسط مایکروسافت ایجاد شده است . این پایگاه داده شامل فرم‌ها ، Query و ماژول های متفاوت است . - PostgreSQL
این پایگاه داده شیء-رابطه مقیاس پذیر است که بر روی لینوکس ، ویندوز ، OSX و چندین سیستم دیگر اجرا می‌شود.
معرفی دیتابیس‌های NOSQL
پایگاه های داده NOSQL شامل موارد زیر می‌باشند :
- MongoDB
محبوب ترین پایگاه داده NoSQL است . با این وجود برخی خواص SQL مثل کوئری و ایندکس را حفظ می‌کند . طیف گسترده‌ای از زبان‌های برنامه نویسی مثل Scala ، Groovy ، Clojure و Java را قدرتمند می‌سازد . - Cassandra
یکی از پایگاه‌های داده NoSQL با دسترس پذیری بالا است که برای ذخیره سازی مجموعه داده های بسیار بزرگ با رابط کاربری سازنده می باشد . این پایگاه داده در بانکداری ، امور مالی و ثبت محبوب است . همچنین توسط فیسبوک و توییتر هم استفاده می‌شود . - Redis
این پایگاه داده open-source ، شبکه ای و به صورت انتخابی (in-recollection) ذخیره می‌شود . اطلاعات در این پایگاه داده به صورت کلید/مقدار ذخیره می‌شوند . - Neo4j
دیتابیسی بر پایه گراف (Graph) است که برای ذخیره سازی ساختمان داده های مختلف شبکه‌ای و داده های ارتباطی بسیار مناسب میباشد.
منتظر نظرات زیبا و جذاب شما هستم . در رابطه با این مقاله حتما نظر خودتون رو بنویسید و اگر به مشاوره و راهنمایی بیشتر نیاز دارید در قسمت تماس با من حتما با من ارتباط برقرار کنید.